O proteinach słów kilka

Czym są proteiny?

Proteiny są molekułami złożonymi z aminokwasów. Część tych aminokwasów może powstać w organizmie psa w wyniku syntezy. Jednak zdecydowana ich większość to aminokwasy esencjonalne, które muszą zostać dostarczone wraz z pożywieniem.

Po co są potrzebne?

Proteiny są niezbędne do budowy i zaspokojenia potrzeb organizmu. Jako budulec są składnikiem każdej pojedynczej komórki. Szczególnie ważne są dla kości, ścięgien i mięśni. Jako substancje czynne, proteiny spełniają ważne zadania w procesie metabolizmu – jego sterowania i transportowania. Poza tym odgrywają decydującą rolę w układzie odpornościowym.

Przyswajanie protein

Proteiny przyjęte wraz z pożywieniem są następnie rozkładane w przewodzie pokarmowym do postaci aminokwasów. Stamtąd udają się do wątroby, centralnego rozdzielnika, który wysyła aminokwasy do poszczególnych części ciała, gdzie występuje na nie zapotrzebowanie. Jeśli będą potrzebne jako budulec, muszą z powrotem przybrać postać białek ustrojowych o określonej strukturze. Jeżeli jednego aminokwasu zabraknie w aminogramie (aminokwasy limitujące), wówczas proteina nie może powstać. Przy zaburzonym (ujemnym) bilansie białkowym, substancja ustrojowa nie zostanie w pełni odtworzona. Może wówczas dochodzić do np. osłabienia mięśni.

Ile białka dla psa?

Normalnie aktywny pies o docelowej masie ciała powyżej 30 kg potrzebuje minimum 2g białka dziennie na każdy kilogram wagi ciała. Zapotrzebowanie to jest wyższe u psów o niższej docelowej masie. Np. pies dorastający do 5 kg wykazuje dzienne zapotrzebowanie na minimum 3g białka na 1 kg wagi. Dane te dotyczą strawionych protein, a nie surowych. Dlatego tak istotna jest wartościowość biologiczna podawanego pokarmu.

Niedobór protein

Poprzez udział protein w prawie wszystkich ważnych dla życia procesach ustrojowych, ich niedobór ma również wielorakie negatywne konsekwencje. Osłabiony zostaje system odpornościowy, ciało nie jest dostatecznie odkażane oraz nie następuje synteza białek ustrojowych, służących do odbudowy organizmu. Zewnętrzne oznaki niedostatku protein to niedowaga, ospałość czy matowa sierść.

Nadmiar protein

Również nadmiar białka w organizmie wpływa ujemnie na przemianę materii i ustrój (przede wszystkim kości). Również wątroba i nerki są ponadnormatywnie obciążane. Pierwszymi zewnętrznymi oznakami są nadwaga (nadmiar białek jest przerabiany na tłuszcz), silnie zabarwiona uryna o nieprzyjemnym zapachu (proteiny są rozkładane na mocznik), skłonność do spożywania padliny lub odchodów (zawierające zasady zapobiegające przekwaszeniu).

Wartościowość biologiczna białek

Białka zwierzęce mają wyższą wartościowość, niż roślinne. Zawarte w nich aminokwasy lepiej odpowiadają organizmowi psa, przez co są lepiej trawione. Strawność zwierzęcych protein:~ 95%, strawność roślinnych protein:~ 60%.

Źródła białka ze względu na wartość odżywczą możemy podzielić na:
- pełnowartościowe - zawierają wszystkie niezbędne aminokwasy egzogenne, we właściwych ilościach i proporcjach, najbardziej zbliżone do ustrojowych. Są to białka pochodzenia zwierzęcego, zawarte w mleku, serze, jajach kurzych;
- niepełnowartościowe - nie zawierają wszystkich niezbędnych aminokwasów lub zawierają wszystkie niezbędne aminokwasy, ale w niewystarczających ilościach - roślinne źródła białek.

Co to są białka niepełnowartościowe?

W przypadku białek niepełnowartościowych mamy do czynienia z pojęciem aminokwasu ograniczającego (limitującego). Jest to taki aminokwas egzogenny, który występuje w danym źródle białka w najmniejszej ilości, bądź wcale – w porównaniu do białka wzorcowego. Ten aminokwas będzie ograniczał możliwości wykorzystania pozostałych aminokwasów do budowy białek ustrojowych. Organizm psa nie jest w stanie w pełni skorzystać z takiego białka. Jeżeli dane źródło białka zawiera 60% jakiegoś aminokwasu niezbędnego – oznacza to, że organizm tylko w takim zakresie wykorzysta go na potrzeby ustrojowe.